Luchtkwaliteit is een ingewikkeld onderwerp. Zou ik er iets van kunnen zeggen met een goedkoop metertje?
(Gelijk ook een goede kans om eens binnen in zo'n ding te kijken voor het geval ik ooit zelf iets zou willen knutselen als aanvulling op Homematic...)
Soorten lucht
Voor het gemak deel ik het maar even op in:
- luchtkwaliteit buiten
- luchtkwaliteit binnen
- CO2 binnen
Hoe meet je dat nou? Luchtkwaliteit? Met een dure meter uiteraard. Een TE dure meter... Of?
Goedkoop
Omdat ik toch wel nieuwsgierig ben geworden na het repareren van mijn WTW systeem heb ik een Chinees metertje van de Chinese Marktplaats AliExpress gehaald, een D9-H van het fabrikaat OCRKJ. Geen idee of het bedrijf nog bestaat, de website dateert van 2012... Maar de fotos op de website zijn van 2017 (een datum welke op het display van de meter wordt getoond) en de printplaat binnenin is ook van 2017. Hmmm.
Waarschijnlijk bestaan ze nog... maar ja, compleet onbereikbaar voor een westerling 😏
Duur
Prijzen zijn relatief. Alle apparaten met een beetje redelijke CO2 meting zijn stevig aan de prijs, ook in China. Wanneer je je verdiept in de sensoren, dan zit daar de grote kostenpost. Een losse CO2 sensor van Sensair kost in bulk nog steeds een 25 a 30 dollar lijkt het. Je ziet dat dan gelijk terug in de verkoopprijs.
Documentatie
Geen. Een stukje papier ter grootte van een postzegel. Whatever.
Klein wit kastje, ca. 10 cm hoog. Helaas geen 'soft touch' knopje of iets dergelijks om 'm aan / uit te zetten, of om alleen het display aan / uit te zetten (en de schakelaartje onder de drie aanwezige knopjes, wie weet hoe lang die mee gaan). Het scherm kan niet uit dus ik zou hem niet (permanent) in de slaapkamer zetten.
Op sommige websites zie je een OCRKJ logo, maar ik vermoed dat dit een photoshopje is. Of ik heb een oudere unit, kan natuurlijk ook.
Functies
Afhankelijk van de uitvoering D9, D9-B, D9-H, let dus op welke je bestelt!
Ik heb de D9-H. Deze meet / berekent:
- PM2.5
- PM10
- TVOC
- HCHO
- T
- RH (RV)
- CO2 (alleen D9-H)
Het scherm kan de verschillende waardes tonen, een grafiekje van de laatste 'x' minuten, en een reeks meetpunten tonen, een voor een. Helaas kun je de historische data niet exporteren of in een grafiekje zetten, ondanks de aanwezigheid van een micro USB poort.
Voor een dergelijke prijs en in een dergelijke behuizing kun je niet al te accurate en gedetailleerde metingen verwachten, bovendien is calibreren een tijdrovende en kostbare zaak en voor een leverancier niet te doen in deze prijsklasse. Al met al valt het me toch nog mee hoe ze het hebben benaderd en opgelost.
Een afbeelding op de website geeft een idee wat er in zit:
Componenten
Behuizing
Meerdere compartimenten, zo opgezet dat de PM2.5 sensor met een klein ventilatortje de lucht door het hele apparaatje heen zuigt, ook voor de andere sensoren. Netjes opgelost.
In de unit zit een PlanTower (waarschijnlijk PMSA003) sensor voor deeltjes meting. Deze is ontworpen voor PM2.5 metingen maar je zou er theoretisch ook grotere en kleinere deeltjes mee kunnen meten. Er zit in de unit dus geen dedicated PM10 sensor. Op zich niet zo erg, meestal lopen PM2.5 en PM10 in de pas, en PM10 is makkelijker te filteren dus dan ben je meer geinteresseerd in (de niet uitgefilterde) PM2.5.
Overigens lijkt de PlanTower redelijk goed te zijn in vergelijking met andere low-cost sensors. Duly noted.
CO2
Een Senseair S8 sensor, auto calibrating. Duur ding voor een goedkope lucht meter. Zet zichzelf terug naar 400 PPM een keer per week. Je vind deze sensor in veel andere (dure) apparaten terug.
HCHO / TVOC
Een Wukong M1 ws160725115 (British Dart?) verzorgt formaldehyde detectie. Deze low-cost sensoren reageren ook op andere chemicalien zoals Ethanol en SO2. Een British Dart paper voor een dergelijke sensor laat een gevoeligheid zien van 45% voor ethanol en 12% voor SO2, maar je ziet ook andere lijstjes met onder andere benzeen, tolueen enzovoorts.
Dit is wel interessant: ik had de unit bij me in de auto, en in de A4 tunnel vlak bij Rotterdam gaf deze een melding 'gevaarlijk' voor HCHO. Mogelijk dat het SO2 gehalte in de tunnel erg hoog was, of dat er net geschilderd was, of...? Geen idee, maar ik constateerde dit alleen maar in de tunnel, nergens anders. Nog maar eens een keer deze route nemen denk ik...
Direct naast de Wukong zit een Figaro TGS2620 sensor, welke allerlei schadelijke gassen detecteert. Maar welke, dat weet je nooit precies zeker.
De combinatie HCHO / TVOC zou je kunnen beschouwen als een indicatie voor luchtkwaliteit. Een meting zou ik het amper durven noemen.
T / RH (RV)
Waarschijnlijk een lucht vochtigheid en temperatuur sensor van vermoedelijk Sensirion, net naast de poort van de PM2.5 meter.
Wifi
Geen HF-LPT120 Wifi module, dat is dan weer jammer. Er zit wel ruimte voor op de print, en in het menu zit een functie 'upload' welke niks doet. Jammer.
CPU
Een ARM CPU ARM21F103 in het midden. En een boel electronica rond de micro USB, wat me doet vermoeden dat er toch iets van communicatie mogelijk zou moeten zijn. Vooral omdat er een 'unknown device' in Windows wordt gedetecteerd.
Helaas, geen documentatie beschkbaar.
Overig
3200 mAh accu (draait een uur of 10) en een onbekend display, paar knopjes en een knoopcel voor het onthouden van de instellingen.
Calibratie
Zonder documentatie: geen idee. Maar het lijkt op automatisch calibreren, in ieder geval voor de CO2 metingen. Zet 'm een nachtje per week in een goed geventileerde, schone ruimte, en dat zou genoeg moeten zijn.
Echt accuraat zullen de metingen toch niet zijn.
Luchtkwaliteit buiten
Dit apparaatje is NIET bedoeld om buiten gebruikt te worden, maar (gezien de keuze van onder andere de Senseair S8) ik vermoed dat dit wel de beste manier van 'automatisch caliberen' is.
Negeer je even incidenten en chemische fabrieken, dan blijft fijnstof als grootste gevaar. Er zijn verschillende definities en standaarden.
De D9-H meet / schat PM 2.5 en gokt 😏 PM10. Ik heb het idee dat de aangegeven waardes te laag zijn voor de locatie waar ik woon. Aan de andere kant... 10 indoors zal een 20 a 30 outdoors zijn, dus misschien klopt het wel redelijk.
Luchtkwaliteit binnen
In huis waait het minder 😑 dus daar heb je, naast fijn stof, ook last van andere organische en in-organische stoffen. Met name formaldehyde kan behoorlijk schadelijk zijn voor de gezondheid. Dit zijn echter de minst betrouwbare metingen in het apparaat. Ik zie bijvoorbeeld dat tijdens het koken de aangegeven HOCH waarde stijgt. Zie het maar als gezondheidsindicatie.
CO2
CO2 is een apart verhaal. Ten eerste is er een aparte sensor aan gewijd. Ten tweede wordt CO2 heel sterk beinvloed door het aantal aanwezigen (veel mensen in huis betekent veel CO2). Ten derde betekent een laag CO2 gehalte dat mensen zich minder kunnen concentreren.
Nieuwe verwarmings / ventilatie systemen beschikken soms over CO2 sensoren voor het regelen van de ventilatie. Ik vermoed dat je heel vaak ook daar dezelfde sensor van Senseair zult aantreffen, met dezelfde beperkingen.
De CO2 meting van de D9-H lijkt aardig te kloppen.
En dan het dilemma: veel vervuiling buiten betekent een hogere PM2.5 waarde en dan wil je minder ventileren. Maar een hoge CO2 waarde betekent dat je meer moet ventileren... Duh!
Gebruik
Het is zo jammer dat elke vorm van doucmentatie ontbreekt. Ik zou graag weten welke parameters worden gebruikt voor het AQI (Air Quality Index) scherm. Mocht deze alles gebruiken (dus PM2.5, TVOC, HCHO, CO2) dan zou dit het ideale scherm zijn om altijd aan te laten. Nu blijft het een gok...
Ook zou het beter zijn geweest wanneer je zelf de grenswaardes voor 'good' enzovoorts had kunnen instellen. Misschien ben je het niet eens met bijvoobeeld de default grenswaarde voor PM2.5 van 35, en wil je bijvoorbeeld de veel lagere grens van 10 ug/m3 van de WHO gebruiken?
Eindoordeel
Goede indicatie, ergens beter dan verwacht, en het apparaatje is bruikbaar maar net niet af. Geen instelbare limieten. Geen gebruiksaanwijzing. Geen export. Geen nachtstand. Jammer, want zelfs op AliExpress zijn deze dingen duur!
Ik heb een handvol onderdelen liggen om zelf een soort van luchtkwaliteitsmeter te bouwen... de hier opgedane informatie is daarbij erg welkom. Wordt vervolgd...
Maar... Werkt het ook echt?!?
Geen idee. Hoe test je zoiets? Is het gewoon random output, of doet het echt iets? Hoe test je zo iets met huis tuin en keuken middelen? CO2 lukt met een biertje, maar de rest?
Diverse waarden
WHO
PM2.5 10 ug/m3
PM10 20 ug/m3
US air quality
PM2.5 12 ug/m3
PM10 54 ug/m3
PM10 54 ug/m3
EU
PM2.5 25 ug/m3
PM10 35 ug/m3
TLV GER
PM2.5 25 ug/m3
PM10 50 ugg/m3
PM10 50 ugg/m3
TLV China
PM2.5 75 ug/m3
PM10 150 ug/m3
PM10 150 ug/m3
Outdoor / indoor
PM2.5 580 => 301, 132 => 109
PM10 987 => 667, 164 => 155
PM2.5 inside = 38.2 + 0.5C outside (Bejing, seven sample sites)
Bronnen en interessante links
https://www.clo.nl/indicatoren/nl023706-nationale-luchtkwaliteit-overzicht-normen
https://ac.els-cdn.com/S1877705817348841/1-s2.0-S1877705817348841-main.pdf?_tid=b8eaff9a-79d7-4f12-9a6f-982731b40282&acdnat=1549026258_e553a5983afeb6eaac9b0e14c377c36e
https://www.researchgate.net/figure/Linear-regression-of-indoor-and-outdoor-relationship-of-PM-25-concentration-without_fig1_281535016
https://dart-sensors.com/wp/wp-content/uploads/2014/10/HCHOSensorDatasheet.pdf
http://www.figarosensor.com/products/2620pdf.pdf
No comments:
Post a Comment