Sunday, December 3, 2023

Monitor Kleur Kalibratie... Lekker Goedkoop (Dutch)

Datatalk / Dutch

Je zou een ton apps verwachten, welke allemaal claimen dat ze je helpen je monitor te kalibreren... Maar nee. En de paar welke ik gevonden heb waren niet echt indrukwekkend. Dus wat te doen als je geen colorimeter hebt?

Uiteindelijk ben ik maar voor de goedkoopste oplossing gegaan: met het blote oog. (Da's altijd fout, maar soms heb je geen andere optie.)


Waarom kaliberen?

  • omdat je wilt dat je videos / graphics gemaakt op je PC er ook goed uit zien op andere apparaten
  • omdat je meer dan een monitor hebt, en je wilt dat plaatjes op al je monitoren er ongeveer gelijk uit zien
  • of allebei 😁


Op het oog

Wanneer je met het blote ook probeert te kaliberen zoek dan een referentie (apparaat). Des te beter dat apparaat, des te beter her resultaat. Reviews zeggen dat mijn Samsung Galaxy A54 redelijk is qua beeld qualiteit, maar ook dat de mensen in het bezit van een Huawei P20 of een Apple ding (ik haat Apple) een betere referentie hebben.

Wanneer je kalibreert met het blote oog doe je niets meer of minder dan een afbeelding op je monitor vergelijken met een afbeelding op je referentie... Da's alles. Het is niet perfect, maar het is te doen.

Het kan zijn dat je allerlei opties op je referentie apparaat moet instellen. Denk aan fixed brightness, non auto adjusting, non vivid mode, sleep adjust / night time / blue color filter (of hoe het ook heet), en dat je contrast en brightness op gemiddeld moet zetten.


Grijs is het nieuwe... grijs?

Een waarschuwing vooraf: pas alleen aan wat je moet aanpassen, en dan nog zo min mogelijk. Een klein verschil is beter dan de kleur nauwkeurigheid en kleur diepte van je monitor te verminderen. Zonder een meter en / of een goed oog is het erg gemakkelijk om het resultaat slechter in plaats van beter te maken.

Begin met brightness / contrast / gamma voordat je iets anders aanpast.


Stap voor stap

1.1 Warm op

Zorg ervoor dat je schermen 'warm' zijn... letterlijk. Zet ze minstens een half uur aan. Zet, indien nodig, je screen en power savers uit, of werk gewoon een half uurtje erg hard totdat je klaar bent om te gaan kaliberen 😏


1.2 Referenctie apparaat

Indien je een referentie apparaat hebt (zoals een iPhone of iets anders) zet dan allerlei opties zoals vivid, warm etc. op de telefoon uit.


2.1 B&W op monitor 1

Gebruik een kleur / zwart-wit kaart (afbeelding) met voldoende individuele blokjes in tinten van zwart naar wit, en pas vervolgens brightness en contrast and gamma op de monitor zelf aan totdat je alle witte en zwarte tinten kunt herkennen. (De meeste monitoren hebben geen gamma parameter).

Sommige monitoren hebben onvoldoende bereik om de verschillen tussen de allerdonkerste en de allerlichtste tinten te laten zien. Soms moet je dus een compromis sluiten.

Je kunt de volgende pagina's gebruiken als referentie:

... of gebruik mijn kleurenbalken onderaan deze post.

(De monitor gerelateerde informatie op de site www.lagom.nl is trouwens best wel interessant.)


2.2 Contrast eerst

Meestal is het voldoende om alleen brightness en contrast aan te passen. Voordat je dat doet wil je eventueel allerlei effecten en opties in de monitor uitschakelen. Raadpleeg daarvoor de documentatie (als die er is) of vind de betekenis van de verschillende monitor menu opties op het internet.

(Sommigen geven er de voorkeur aan om brightness eerst aan te passen. Misschien dat dit van het type scherm afhangt?)

Whatever. Contrast...

... is de meest gevaarlijke setting van allemaal. Meestal staan af fabriek de contrast settings te hoog, maar bebruikers hebben vaak een voorkeur voor oververzadigde kleuren en plaatjes. Wanneer je contrast te laag zet loop je het risico dat alles wat er goed uit ziet op jouw scherm heel erg 'fel' wordt op dat van iemand anders. 

Een tweede probleem is dat met een laag contrast het dagelijkse gebruik van de computer tot vermoeide ogen kan leiden, omdat het moelijker wordt om objecten en bedienings elementen te herkennen. (Het tegenovergestelde kan echter ook, je kunt van een te hoog ingesteld contrast niveau ook hoofdpijn krijgen!) Met andere woorden: pas contrast aan indien nodig, maar beheers jezelf.

Zelf probeer ik de eerste keer te kalibreren zonder contrast aan te raken, reset daarna alles, en kalibreer een tweede keer met eventuele aanpassingen in contrast. Hey, niemand heeft ooit gezegd dat het makkelijk zou zijn!


2.3 Brightness

Hier speel je voornamelijk mee om twee normale monitoren op elkaar af te stemmen.


3.1 Kleuren eerste scherm (versus referentie)

Na het bovenstaande pas je vervolgens de kleuren op de monitor aan zodat deze je referentie zoveel mogelijk benaderd. Let op! Ga niet te ver!

Merk op dat er vaak behoorlijke verschillen in helderheid is tussen portable devices en monitoren. Wellicht dat je brightness en contrast op dit moment met rust wil laten... maar... het is misschien noodzakelijk om ze toch aan te passen zodat je alle kleuren en tinten kunt zien.


3.2 Grey bleed

Sommige schermen worden 'grijs' als er niets is om te laten zien (wanneer er iets kleins op een grote zwarte achtergrond staat, dan lijkt de achtergrond grijs te worden). Indien dat het geval is, zorg er dan voor dat er voldoende te zien is op het scherm, i.e. meer dan alleen maar een klein gedeelte met zwart - grijs - witte blokjes of iets dergelijks.


4.1 Tweede monitor B&W

Indien je een tweede monitor hebt dan kun je eerst brightness en contrast aanpassen voor de zwarte en witte kleuren, zodat ze zoveel mogelijk zichtbaar worden. Pas vervolgens de helderheid (brightness) aan zodat deze zoveel mogelijk je eerste monitor benadert.


4.2 Kleuren op scherm een en scherm twee

De volgende stap is het aanpassen van de kleuren op het tweede scherm. (Dit kan eventueel kleine aanpassingen vereisen aan de instellingen van scherm een, maar wees daar voorzichtig mee omdat je dan mogelijk gaat afwijken van je referentie.)


Opmerking betreffende de volgorde

Het kan zijn dat je de stappen in een andere volgorde moet uitvoeren, afhankelijk van je voorkeur en apparaten. De volgorde hierboven is de mijne.


Opmerking betreffende het calibreren voor printen / papier

Het juist afstellen van een monitor voor print (of professionele video) is verschrikkelijk moeilijk.

Je zou kunnen proberen het scherm af te stellen met behulp van een kleuren kaart, maar het is waarschijnlijk een beter idee om een colorimeter te gebruiken... vergeet de goedkope aanpak maar. En dan is er ook nog je printer...


Voorbeeld

Mijn primaire scherm is een Ilyama ProLite XB3270QS, 2560x1440, 16:9, de goedkoopste 32" beschikbaar, mischien 2 jaar oud.

Mijn tweede scherm is een HP ZDisplay 24, 1920x1200, 16:10, een tien (?) jaar oud 2e hands 24" scherm, welke ik heb meegenomen toen mijn werkgever het ding weg gooide. (Misschien dat ik er nog eentje mee neem.)

De veel oudere HP is veel heldereder dan de Ilyama, met een iets te sterk blauw, maar veel beter zwart en minder 'grey bleed'. In het algemeen is het scherm beter dan dat van de Illyama.

Ik heb een horizontaal kleur en zwart-wit plaatje gemaakt (zie onderaan deze post) en het daarmee op het oog mijn mijn schermen afgesteld. Daarbij kwam ik tot de volgende monitor instellingen:


Ilyama

  • Brightness 85 (was 80)
  • User Color
    • Red 98
    • Green 98
    • Blue 100

HP

  • Brightness 70 (was 100!)
  • Custom Color
    • Blue 250 (was 255)


Het is wel duidelijk dat de Ilyama minder helder is, maar hij is groter en verbruikt minder energy.

Beide schermen matchen nu zowel mijn Galaxy A54 als elkaar. Ik denk dat ik het voorlopig maar zo laat. Ik zou de helderheid nog iets kunnen verhogen, maar ik vind te heldere schermen vermoeiend.

Ik heb het contrast nergens aangepast.

Indien iemand in de regio Rotterdam mij een colorimeter will lenen, dan kan ik eindelijk ontdekken hoe slecht mijn ogen en kleurgevoel zijn 😏


Resultaat

Real world resulaat (mijn verontschuldigingen voor de reflecties en de vingerafdrukken 😏, click op het plaatje om te vergroten). De beide tablets zijn niet gekalibreerd. Het oude Lenovo tablet gaf een verrassend goed beeld, de meer recente S6 Lite staat in de default 'vivid' mode. De telefoon welke ik als referentie heb gebruikt is niet in beeld omdat ik daar de foto mee heb genomen 😁


Waarom een dergelijke vreemde combintatie van schermen?

Het was niet zo gepland maar is zo gekomen 😇

De Ilyama was mijn nieuwe scherm tijdens Covid. Ik heb er zelfs twee (vraag maar niet waarom), maar twee 32" schermen geeft me een zere nek. De beste optie is nog altijd twee 27" schermen.

In dit geval heb ik een 32" gehouden. Ik wilde een tweede scherm met redelijke afmetingen en ruimte eronder voor de tablets. In eerste instantie had ik een 22" maar deze was in de praktijk te klein. Een full size 27" als tweede scherm was te groot (ik gebruik het voornamelijk om apps te 'parkeren', denk aan een VM, Discord, enz.). Daarnaast was de dpi niet gelijk, wat er raar uitzag bij het verslepen van een venster van het ene scherm naar het andere.

De oude ZDisplay24 is 24" (met daarbij nog een keer behoorlijke randen) maar hij past netjes boven de tablets, en heeft vrijwel hetzelfde dpi als mijn Ilyama. Inderdaad, mijn setup is wat ongebruikelijk, maar werkt perfect wat mij betreft.


Links




  

By -
Labels: ,

No comments:

Post a Comment

Subscribe to: Post Comments (Atom)